เพื่อนๆ เคยมั้ย ที่กีต้าร์ที่เล่นประจำจู่ๆก็สายติดเฟรท หรืออาจมีความรู้สึกว่ามันคงจะดีไม่น้อย ถ้าแอคชัน (ความสูงจากสายถึงเฟรท) มันต่ำลงกว่าที่ใช้อยู่อีกสักหน่อย หรือเปลี่ยนขนาดสายแล้วแอคชันไม่เหมือนเดิม แบบนี้เป็นต้น

เรื่องการปรับความสูงแอคชันของสายนี่ ที่จริงก็มีหลายอย่างที่สามารถช่วยปรับจูนให้ได้ผลที่เราต้องการได้ แต่วิธีที่ง่าย เร็ว และประหยัดที่สุดที่เราสามารถทำเองได้วิธีหนึ่งคงหนีไม่พ้นการปรับเหล็กขันคอ (truss rod adjustment)

เหล็กขันคอกีต้าร์ (truss rod) คืออะไร?

มันก็คือแท่งแข็งๆ ที่ผู้ผลิตเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสาย เช่น กีต้าร์และเบส ใส่เอาไว้ในคอของอุปกรณ์ เนื่องจากเครื่องดนตรีพวกนี้มีส่วนคอที่รับแรงดึงจากสายเยอะ และดึงอยู่ตลอดชีวิตของมัน ลำพังไม้เพียงอย่างเดียวอาจรับแรงเหล่านั้นไม่ดีนัก อาจมีการบิดงอเมื่อเจอสภาพอากาศหรือความชื้นมากระทำ ดังนั้นเขาจึงใส่แท่งโลหะซึ่งอาจจะเป็นเหล็กหรือกราไฟท์เอาไว้เพื่อเสริมความแข็งแรงของคอ รวมทั้งเพื่อให้เราสามารถปรับตั้งความตรงความโค้งของคอกีต้าร์/เบสได้อีกด้วย เหล็กขันคอเป็นสิ่งที่กีต้าร์ทุกตัวต้องมี ไม่ว่ากีต้าร์ไฟฟ้าหรือโปร่ง กีต้าร์แต่ละตัวก็อาจมีลักษณะปลีกย่อยแตกต่างกันไปตามแต่ละแบรนด์ออกแบบ ของ Fender รุ่นสไตล์โมเดิร์น น็อตเหล็กขันคอจะอยู่ฝั่งหัวกีต้าร์ ถัดจากนัท ถ้าเป็นรุ่นที่อยู่ในซีรีส์ American Elite เหล็กขันคอจะเป็นแบบ double action และมีล้อหมุนปรับเหล็กขันคออยู่ปลายคอฝั่งบอดี้

แต่สำหรับบางรุ่นที่เป็นสไตล์วินเทจ เหล็กขันคอจะอยู่ตรงปลายฟิงเกอร์บอร์ดฝั่งบอดี้

เหล็กขันคอมักถูกใส่เอาไว้ในร่องที่ถูกเจาะเอาไว้ในคอ ตรงใต้ฟิงเกอร์บอร์ด ที่ปลายแท่งโลหะมีหัวน็อตซึ่งอาจจะเป็นหกเหลี่ยม บล็อกหกเหลี่ยม หรือน็อตหัวแบนไว้เพื่อให้เราขันตั้งความโค้ง ด้านในมีเกลียวซึ่งเมื่อมีการขันหัวน็อต ก็จะบีบให้น็อตตัวเมียด้านในเคลื่อนที่เข้า/ออก และบังคับให้ไม้คอค่อยๆแอ่นไปตามทิศทางที่ต้องการ

ประเภทของเหล็กขันคอ

โดยทั่วไป เหล็กขันคอกีต้าร์มี 2 ลักษณะ คือ single action และ double action แบบแรกเป็นดีไซน์เก่าแก่ ที่สามารถขันเพื่อปรับคอด้วยการขันเข้าเพียงอย่างเดียว ในขณะที่ double action นั้น สามารถปรับได้สองทิศทาง ทำให้เราสามารถปรับให้คอกีต้าร์แอ่นไปข้างหน้าหรือโก่งมาข้างหลังก็ได้

อุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการตั้งคอกีต้าร์

ประแจหกเหลี่ยมขนาด ⅛ นิ้ว และเครื่องตั้งสาย สำหรับใครที่ไม่มีประแจหรือไม่แน่ใจว่าต้องใช้แบบไหนก็สั่งสอบถามเราได้นะจ๊ะ แต่สำหรับรุ่นสไตล์วินเทจที่น็อตเหล็กขันคออยู่ปลายฟิงเกอร์บอร์ดฝั่งบอดี้ ก็ต้องหาไขควงปากแฉกไว้ขันน็อตยึดคอด้วย

วิธีตั้งเหล็กขันคอกีต้าร์

สำหรับกีต้าร์ที่เหล็กขันคออยู่ฝั่งเดียวกับหัวกีต้าร์ ให้หมุนประแจในทิศทางเดียวกับเข็มนาฬิกา (หมุนขึ้นมาทางสาย 6) โดยค่อยๆ หมุนประมาณ ¼ รอบ คอกีต้าร์จะแอ่นไปด้านหน้า เฟรทจะขยับไปใกล้สายมากขึ้น ใช้เครื่องตั้งสายเพื่อตั้งสายให้ตรง ถ้าระยะห่างยังมากไปก็ทำซ้ำอีก สำหรับกีต้าร์ที่มีปัญหาแอคชันสูง วิธีนี้อาจช่วยได้

ในทางกลับกัน หากกีต้าร์มีปัญหาสายติดเฟรท (buzz) ให้ขันทวนเข็มนาฬิกา (หมุนลงไปทางสาย 1) คอจะแอ่นไปทางด้านหลัง เฟรทจะอยู่ห่างจากสายมากขึ้น

สำหรับกีต้าร์ไฟฟ้า Fender รุ่นสไตล์ reissue น็อตปรับเหล็กขันคออยู่ทางฝั่งบอดี้ อันนี้ขั้นตอนจะเพิ่ม คือต้องคลายสายต้องใช้ไขควงแฉกขันน็อตยึดตรงเพลทคอเพื่อถอดคอออกมาขันด้วยไขควงปากแฉก ทิศทางการหมุนก็เหมือนเดิม คือหมุนครั้งละไม่เกิน ¼ รอบ อยากให้คอแอ่นไปด้านหน้าก็หมุนขันควงตามเข็มนาฬิกา อยากให้สายสูงขึ้นก็ขันทวนเข็ม แบบนี้ถ้าไม่เคยทำมาก่อนเลยก็จะใช้เวลาหน่อย แต่ถ้าเคยทำมาบ้างก็จะพอกะได้ว่าต้องขันประมาณไหน

แต่ก็มี Telecaster บางรุ่นที่เขาปาดบอดี้บริเวณใกล้ๆน็อตปรับเหล็กขันคอให้เราสอดประแจเข้าไปขันได้โดยไม่ต้องถอดคอ ถ้าเจอแบบนั้นก็โชคดีไป

ส่วนกีต้าร์โปร่งของ Fender นั้น เหล็กขันคออยู่ฝั่งเดียวกับกีต้าร์แนว reissue อยู่แล้ว ก็ขันในทิศทางเดียวกันได้เลย แต่ไม่ต้องพยายามถอดคอล่ะ ฮ่าๆๆ

ส่งท้าย

อันนี้ก็เป็นวิธีการปรับแต่งกีต้าร์ที่หลายๆ คนคงไม่กล้าทำเองเพราะกลัวกีต้าร์จะเสียหาย แต่อยากบอกว่าที่จริงของแบบนี้ลองทำเองได้ ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด ค่อยๆขันทีละนิด ค่อยๆเช็ก ถ้ารู้สึกตึงมือก็อย่าฝืน เท่านั้นเอง แต่ถ้าใครลองแล้วไม่ลงตัวซักที

ซื้อเครื่องดนตรีได้ที่ร้านขายเครื่องดนตรี BigTone 

** ติดต่อ สั่งซื้อ หรือ สอบถามเพิ่มเติม คลิกเลย!!